Khi bệnh và khi uống thuốc, có nhiều món ăn có thể tương tác trực tiếp với thuốc làm mất tác dụng / phản tác dụng của thuốc_ tương tác với cơ thể làm suy sút sức khỏe/ bệnh trở nặng.
Vì vậy, tùy theo loại bệnh (có điều trị hay không điều trị thuốc), ta cũng cần kiêng cữ một số loại thức ăn. Đầu tiên, thức ăn có thể chia thành các nhóm như sau:
1. Nhóm gây lạnh cho cơ thể:
Thức ăn uống ướp lạnh _ Các món có vị đắng mạnh (khổ qua, rau má, tim sen, rau ngỗ, rau đắng...) _ Các món quá mát như cam, chanh, bưởi, dừa, thanh long, rau đay, bồ ngót, nước sâm...
- 2. Nhóm gây nóng ráo cho cơ thể:
Các món chiên _ Các thức có vị cay nồng (tiêu, ớt, tỏi, gừng...) _ Các món nhiều năng lượng (chocolate, ca cao, các loại kẹo bánh có đường...)
- 3. Nhóm gây co gân cơ:
Các chất có vị chua đậm như cam, chanh, thơm, xoài, cheri... + các món làm lạnh cơ thể.
- 4. Nhóm gây trì trệ:
Hầu hết các món có chất nhờn đều gây trì trệ ứ đọng cho cơ thể như: đậu bắp, rau đay, mồng tơi, khoai mỡ... và các món làm lạnh cơ thể.
- 5. Nhóm gây viêm:
Có 2 món gây viêm rất mạnh (trên cơ thể đang bị viêm): thịt gà và các loại mắm (mắm tôm, mắm ruốc, mắm sặc ...)
Nước mắm không gây viêm có lẽ vì độ mặn + quá trình lên men đã hoàn chỉnh nên ít gây độc.
- 6. Nhóm có chất hóa học phát sinh:
Tất cả các món trải qua quá trình lên men sinh học như: chao, tương, bánh mì, bánh bao, rượu, bia... (ngoại trừ nước tương lâu năm nấu - ủ theo phương pháp cổ truyền)
Bệnh gì thì kiêng cữ gì?
*** Nói chung khi bệnh có liên quan tới Can (gan) và Tỳ (tụy + lá lách) thì cần kiêng cử khá nhiều, nghiêng về hướng các món gây viêm và các món có hóa chất. Vì Can và Tỳ là bộ máy chính trong xử lý hóa chất của cơ thể. (Can chủ sơ tiết _ Tỳ chủ chuyển hóa).
- Với Can, ta còn cần kiêng cữ thêm đạm động vật _ nếu thèm, có thể dùng được một số loại cá thiên nhiên có tính lành như cá chim, cá thu, cá chép, cá bạc má...
- Với Tỳ, cần kiêng cữ thêm các món gây lạnh.
***Các chứng đau nhức:
Cữ nhóm gây lạnh + gây co gân cơ
***Chứng viêm (sưng + nóng + đỏ + đau), chấn thương:
Cữ nhóm gây viêm và nhóm gây co gân cơ + nhóm gây lạnh (nếu bệnh thuộc hàn (nhức)) + nhóm gây nóng (nếu bệnh thuộc nhiệt (đau))
***Chứng ứ trệ, sưng nề (không nóng đỏ):
Cữ nhóm gây trì trệ + nhóm gây co gân cơ + nhóm gây lạnh (vì lạnh cũng là một nguyên nhân gây trì trệ cho cơ thể)
***Chứng có nhiễm trùng hay viêm do nhiệt: (đều gây đau-nhức)
Đông y phân rõ Đau thì do nhiệt _ Nhức thì do hàn. Nhưng hầu hết bệnh nhân không phân biệt được hai triệu chứng này.
Loại này nên cữ các món gây viêm + món gây nóng ráo.
***Các chứng có tính dị ứng, các loại bệnh ngoài da:
Cữ các món trong nhóm có hóa chất phát sinh + nhóm gây viêm.
[AS - Biên soạn theo lương y Tạ Minh]